3 november 2013 - Chen en de grenzen aan de persvrijheid

Verhalen over Chinezen die de autoriteiten durven te beschuldigen van malversaties, lezen bijna altijd als een heldenavontuur met slechte afloop.
De afgelopen week was het weer raak.
Een Chinese krant deed met dikke vette karakters op de voorpagina, een oproep aan de politie om een van zijn verslaggevers vrij te laten. Dat was nog niet eerder vertoond, opwinding alom!
De ‘New Express’, die eens per week verschijnt en een goede reputatie heeft op het gebied van de onderzoeksjournalistiek, schaarde zich met deze actie pal achter Chen Yongzhou. Deze verslaggever had een reeks artikelen gepubliceerd over het bedrijf Zoomlion, gespecialiseerd in bouwmaterialen, dat deels in handen is van de Chinese provincie Hunan. Zoomlion zou misbruik hebben gemaakt van gemeenschapsgeld en hebben gesjoemeld met verkoopcijfers.
Het Gezag zweeg in alle toonaarden, in de hoop dat de onrust over het gesjoemel én over het lot van Yongzhou, zou overwaaien. Niet dus. Ook andere Chinese media en bloggers bemoeiden zich met de zaak. En censoren maakten overuren om alle berichten over Yongzhou, subiet van het internet te verwijderen.

Veel bloggers prezen de journalist om zijn lef, om corruptie door de overheid - een van de grootste maatschappelijke problemen in China - aan de kaak te stellen. Anderen vonden hem vooral naief. Tsss, die Chen toch! Dom, dom, dom...De provincie Hunan zou heus niet zomaar over zich heen laten lopen.
Na een paar dagen spanning en sensatie en vele speculaties, vroeg menigeen zich af wat de autoriteiten nu weer eens uit de hoge hoed zou toveren, om zich uit de netelige situatie te redden.
Weldra volgde de ontknoping. Plop! Opeens verscheen Yongzhou geboeid en kaalgeschoren op TV waar hij, omringd door agenten, verklaarde alles te hebben verzonnen. In ruil voor naam en faam, en 57.000 euro.
En dat deed hij helemaal op eigen initiatief! Een advocaat had hij niet nodig. Noch een rechter die kon oordelen of hij wel eerlijk was verhoord.
Er werd niets gezegd over de partij die Yongzhou zou hebben omgekocht. Laat staan dat de politie op zoek ging naar de aanstichters van het kwaad.

Voor New Express waren de rapen gaar. De oproep 'laat hem gaan', maakte plaats voor 'mea culpa; mea maxima culpa'. En er volgde een wonderlijke verklaring dat de krant de achtergronden van Yongzhou's artikelen niet goed zou hebben gecheckt.
De hoofdredactie van New Express kan ongetwijfeld uitkijken naar een nieuw functie. Yongzhou gaat voor jaren de bak in (als hij al niet de doodstraf krijgt). En geen weldenkende Chinese journalist zal het voorlopig in zijn hoofd halen om de provincie Hunan van corruptie te beschuldigen. Alles is weer mooi opgelost, dankzij die beruchte Chinese trukendoos.