8 april 2014 - Xi pakt ook corruptie leger aan

In Shanghai woonden we in een klein appartementencomplex midden in de stad, dat door de Taiwanese zakenman Jack Chang werd gepacht van het leger. Aanvankelijk waren de ruime appartementen bedoeld voor officieren van the Peoples Liberation Army. Maar zij vonden de etages niet luxueus genoeg.
De officieren en hun gezinnen verhuisden naar villa’s buiten de stad en Jack zag zijn kans schoon. Hij liet een overdaad aan spiegels, gouden ornamenten en andere opsmuk uit de woningen slopen, en verhuurde ze voor een flink bedrag aan expats die wel genoegen namen met gewone keukens en badkamers (kleine gebreken, geen bezwaar…).

De appartementen waren zeer populair en de kassa’s rinkelden. De officieren moeten er maandelijks een kapitaal aan hebben verdiend. Ze hielden een kantoor aan, achter in de compound. En sloegen zo twee vliegen in een klap. Ze konden de buitenlanders goed in de gaten houden (en zonder al te veel moeite afluisteren). En ze hielden een oogje op hun bezittingen.
Tijdens de World Expo, het megafestijn waarvoor de hele wereld werd uitgenodigd, werden hooggeplaatste legerkameraden uit Peking verwacht. De officieren kregen het even benauwd. Want de delegatie uit Peking zou wel eens lastige vragen kunnen stellen over de lucratieve verhuurpraktijken aan buitenlanders, of een deel van de opbrengst daarvan kunnen opeisen. Het was dan ook beter dat wij uit zich bleven en Jack kreeg het bevel om alle huurders een paar dagen ‘binnen te houden’. Een even bespottelijk als onhaalbare opdracht, die grote hilariteit veroorzaakte.

Ik vond het een wonderlijke toestand, officieren in een communistisch land die hun zakken vulden met de verhuur van appartementen waar ze zelf de neus voor ophaalden. Mijn verbazing werd nog groter toen ik even later een reis naar Chengdu maakte, en in een hotel belandde waar de lokale legerafdeling een tweedaagse ‘conferentie’ hield.

Het bleek een groots theaterspektakel te zijn met optredens van ‘geüniformeerde’ danseressen, in een megadecor met afbeeldingen van heroïsche Chinese soldaten. De voorstelling liep uit op een weergaloos eet- en drinkfestijn. Toen de conferentiezaal de volgende dag werd schoongemaakt, lag er een berg met lege flessen in de gang waarin de allerduurste likeur had gezeten, die in de winkel minstens 250 dollar per fles kostte. Zou de Nederlandse legertop eens moeten proberen…

Aan deze decadente praktijken die een slecht voorbeeld zijn voor het volk, wil president Xi Jingping - sinds maart 2013 aan de macht en ook opperbevelhebber van het leger - zo snel mogelijk een einde maken. Evenals aan de wijdverbreide corruptie.
Xi voegt daad bij woord. Vorig jaar september was Bo Xilai aan de beurt. De communistische ijzervreter en partijchef van de stad Chongqing die werd beschuldigd van corruptie, omkoping en machtsmisbruik, kreeg levenslang. En nu zijn de pijlen gericht op de voormalige luitenant generaal Gu Junshan die begin april ook werd beschuldigd van omkoping, verduistering, misbruik van staatsgelden en machtsmisbruik.

Gu klom in het leger op tot vicedirecteur van het Bureau voor Logistiek en kon jarenlang ongestoord met geld strooien. Hij liet een paar honderd villa’s bouwen voor hoge officieren (aha!), hij profiteerde van de verkoop van land en wist voor zichzelf en zijn familie een dozijn dure woningen te bemachtigen in het centrum van Peking.
Gu werd al in 2012 ontslagen nadat een andere invloedrijke generaal de regering tipte over 'excessieve' corruptie. Pas maanden later werd een officieel onderzoek ingesteld. Huiszoekingen bij de familie Gu, leverden volgens het gerenommeerde zakenblad Caixing vier trucks vol luxeartikelen op waaronder twintig kratten met de duurste drank, stapels bankbiljetten en een standbeeld van de Grote Leider Mao Zedong, in puur goud.

Xi Jingping was razend. Binnenskamers sprak hij over het ‘uitbaggeren van de poel des verderf die Gu Junshan heeft gecreëerd’ en dreigde hij alle Gu Junshan’s neer te halen, ‘groot en klein.’ Gu is in hechtenis aan het doorslaan. Hij is alle generaals die hem jaren de hand boven het hoofd hebben gehouden, omdat ze profiteerden van zijn gesjoemel, aan het verklikken. Als Xi Jingping woord houdt is de veroordeling van Gu dus nog maar het begin.
Een westerse diplomaat vatte deze spraakmakende ontwikkeling als volgt samen, in De Volkskrant: 'Het leger gold altijd als een onaantastbaar instituut. Een semi-onafhankelijke macht waar Peking mee kon onderhandelen, maar waar niet zomaar overheen kon worden gewalst. Dat Xi dat nu blijkbaar zonder te aarzelen toch doet, zegt heel veel over zijn huidige machtspositie. Niemand is voor hem nog veilig.'