China moet het Amerikaanse drugsprobleem aanpakken; De Groene 16 oktober 2023

China zou meer moeten doen om de internationale handel van grondstoffen voor de productie van synthetische drugs tegen te gaan, vindt Washington. Maar het is dweilen met de kraan open.
Foto: Jon Michael Raasch - Philadelphia

De VS klaagden begin oktober twaalf bedrijven en dertien personen aan in China; ze zouden zich schuldig maken aan de handel in grondstoffen voor de productie van synthetische drugs, die hun weg vervolgens vinden naar de Amerikaanse markt.

Onderdeel van het bewijs zijn foto’s van illegale websites waarop Chinese bedrijven en handelaren zonder enig voorbehoud poeders aanbieden, waarmee de krachtige pijnstiller fentanyl wordt gemaakt en tranq. Dat verdovingsmiddel - gebruikt door dierenartsen - wordt in illegale laboratoria versneden met fentanyl.

Spin in het web is de Chinees Du Changgen; volgens de Amerikanen leidt hij een syndicaat dat via verschillende bedrijven voorlopers van fentanyl, tranq en MDMA naar de VS en Mexico verscheept (onder meer naar het Sinaloa Kartel). Evenals de chemicaliën waarmee de stoffen in illegale laboratoria worden gesynthetiseerd tot drugs.

Deze drugs ontwrichten de Amerikaanse samenleving en veranderen veel Amerikaanse binnensteden in spookachtige plekken waar duizenden verslaafden als ‘zombies’ op straat leven.
Er is sprake van een epidemie. In 2022 stierven 105 duizend Amerikanen aan een overdosis; meer dan 70 duizend daarvan gebruikten fentanyl of een andere synthetische drug.

De Amerikanen proberen al jaren het tij te keren en in 2019 spraken Washington en Beijing af hechter samen te werken op het gebied van drugsbestrijding. China is de grootste producent voor chemicaliën ter wereld en, na de VS, ook de grootste producent van medicijnen.

China kampt zelf nog altijd met een trauma veroorzaakt door de massale opiumverslaving tijdens de ‘eeuw van vernedering’ (deel negentiende- en begin twintigste eeuw). Engelse handelaren met plantages in India overspoelden China met opium en brachten het land daarmee aan de rand van de afgrond.

Dat nooit meer, bezwoer de Chinese Communistische Partij (CCP) die sinds 1949 aan de macht is. Het land heeft nu de strengste anti-drugswetten: drugdealers krijgen de doodstraf.

In 2019 verhevigde Beijing de strijd tegen de illegale productie van en de handel in fentanylpillen, andere synthetische drugs en bepaalde chemicaliën. Ook pakten de autoriteiten naar eigen zeggen het management aan van zeker twintigduizend bedrijven in de chemische sector. Volgens onderzoeksbureau Amis telde de sector in China toen meer dan 36 duizend bedrijven.  

Het is echter een gevecht tegen de bierkaai. De VS plaatsten in 2017 een aantal voorlopers (precursoren) van fentanyl en andere synthetische drugs op een lijst met verboden stoffen.

Maar er is een grote verscheidenheid aan die precursoren; een deel daarvan staat niet op de lijst van verboden middelen en wordt bijvoorbeeld ook gebruikt voor medisch onderzoek. Bovendien kan een slimme scheikundige verschillende legale precursoren tijdens het proces van synthetiseren zo combineren dat er een fentanyl vervanger ontstaat. De Amerikanen troffen in 2021 een vervanger aan die tienduizend keer sterker was dan morfine.

‘In Nederland treffen we zo’n fentanylvervanger ook wel eens aan op de drugsmarkt,’ zegt Noortje Swart, hoofdapotheker van het Amsterdam UMC. ‘Die is dan zo gesynthetiseerd dat er maar een klein stukje molecuul is veranderd. Het verslavende spul valt nog niet onder de Opiumwet en is geen fentanyl maar heeft vrijwel dezelfde werking. Pas als het op de lijst met verboden stoffen belandt kan je er iets tegen doen.’

Een precursor van fentanyl bestellen is een fluitje van een cent, zo toonde een undercover journalist van CNN aan. Via een tekstbericht aan contactpersoon Linda Wang van het bedrijf Shanxi Naipu, informeerde hij begin dit jaar naar het poeder CAS 125541-22-2.

‘Dat is verboden, maar ik heb wel een goed alternatief: CAS 79099-07-3’, antwoordde Wang. Twee weken na het eerste contact was het middel gearriveerd in een pakhuis in Amerika en gereed voor verzending. Wang controleerde niet wie haar klant was, niet waarvoor het poeder gebruikt zou worden, noch of de koper een verplichte vergunning had voor de aanschaf.

Ook ontdekte de CNN journalist dat Shanxi Naipu eigenlijk een kopie was van het bedrijf Heibei Atun dat was gesloten vanwege illegale praktijken. De sites, emailadressen en telefoonnummers van beide bedrijven waren identiek. Alleen de naam was anders.

Paul Harder, eigenaar van De Regenboog Apotheek in Bavel, maakt zelf 400 geneesmiddelen; ook fentanyl, dat in Nederland alleen wordt voorgeschreven aan patiënten die ernstig pijn lijden. ‘Als ik een goede buitenlandse producent heb gevonden van het poeder, met een geschreven vergunning van de overheid waarin staat dat alle producten zijn gemaakt volgens Good Manufacturing Practice, dan moet ik eerst een importvergunning en importontheffing krijgen in Nederland. Daarmee kan de fabrikant vervolgens een exportontheffing aanvragen. Dat is de enige, legale manier.’

Hij hekelt de ondoorzichtigheid van de omvangrijke Chinese markt voor chemische stoffen. ‘Ik denk dat Washington vooral actie kan ondernemen tegen de handel in synthetische drugs in Amerika zelf. Maar een gevecht tegen de wereldwijde handel van de grondstoffen voor het maken van die drugs, kan je niet winnen als een groot deel daarvan in Mexico belandt.’

De Amerikanen voeren ook druk uit op Mexico om de drugskartels aan te pakken. Maar ze beschouwen vooral China als de grote boosdoener. De instanties die toezicht moeten houden op de handel in chemicaliën zouden onderbemand zijn; er is onvoldoende controle op scheepsladingen, het labelen van de producten, en het checken van de identiteit van de consumenten ‘Het is van cruciaal belang dat de Chinese regering de ongecontroleerde stroom van chemicaliën uit het land, stopzet.’ Aldus de autoriteiten.

Beijing kaatst de bal terug. China controleert chemicaliën in overeenstemming met internationale verdragen en binnenlandse wetten, maar Chinese overheidsdepartementen hebben niet het recht noch de juridische mogelijkheden om zomaar chemicaliën en precursoren te verbieden die niet op een lijst van verboden stoffen staan, luidt de reactie. ‘China uitroepen tot zondebok zal de drugscrisis in Amerika niet oplossen. De oorzaak daarvan ligt in Amerika zelf waar de vraag vandaan komt en waar geen adequate hulp is voor verslaafden.’
https://www.groene.nl/artikel/china-moet-het-amerikaanse-drugsprobleem-aanpakken